Jak dobrać zawory bezpieczeństwa do C.O i C.U.W.? 

Opublikowane: 23 kwietnia 2025
Obraz
zawory bezpieczeństwa

W każdej instalacji grzewczej i sanitarnej bezpieczeństwo użytkownika, jak również bezawaryjna praca systemu są priorytetem. Jednym z podstawowych elementów, który bezpośrednio na to wpływa, są zawory bezpieczeństwa. To one mają za zadanie ochronę instalacji przed nadmiernym wzrostem ciśnienia, jakie mógłby doprowadzić do uszkodzeń urządzeń, rozszczelnień lub nawet awarii całego systemu. Właśnie dlatego tym artykule wyjaśniamy, jak dobrać zawór bezpieczeństwa do instalacji grzewczej. Powiemy Ci także, jakie parametry są najważniejsze oraz na co zwrócić uwagę przy jego montażu – zarówno w systemach centralnego ogrzewania (C.O.), jak i ciepłej wody użytkowej (C.U.W.).

Rola zaworów bezpieczeństwa w instalacjach grzewczych i C.U.W.

Ich zadaniem jest ochrona układów centralnego ogrzewania (C.O.) oraz ciepłej wody użytkowej (C.U.W.) przed nadmiernym wzrostem ciśnienia. W sytuacjach awaryjnych, takich jak chociażby przegrzanie medium grzewczego lub niesprawność innego komponentu instalacji, zawór odprowadza nadmiar medium na zewnątrz, zapobiegając w ten sposób uszkodzeniom sprzętu. Zmniejsza się też ryzyko zagrożenia dla użytkowników.

Dlaczego zawory bezpieczeństwa są kluczowe dla instalacji grzewczych? Bo bez nich każda awaria – np. nagły wzrost temperatury czy zablokowany obieg – mogłaby skończyć się uszkodzeniem sprzętu, wyciekiem wody lub niebezpiecznym rozszczelnieniem instalacji.

Rodzaje zaworów bezpieczeństwa

W instalacjach grzewczych (C.O.) i systemach ciepłej wody użytkowej (C.U.W.) stosowane są różne typy zaworów bezpieczeństwa. Każdy z nich ma swoje specyficzne zastosowanie i funkcje. Oto podstawowy podział:

  • Zawory bezpieczeństwa do C.O. - są przeznaczone do pracy w instalacjach zamkniętych, takich jak systemy centralnego ogrzewania. Główną funkcją jest kontrolowanie wzrostu ciśnienia w układzie, np. w wyniku podwyższonej temperatury i rozszerzalności cieplnej wody w kotle. Dzięki temu zapobiegają niekontrolowanemu wydostaniu się medium grzewczego oraz chronią elementy instalacji przed uszkodzeniem. Powinny być wykonane z materiałów odpornych na wysoką temperaturę i ciśnienie, np. mosiądzu lub stali nierdzewnej.

Ciśnienie otwarcia: zwykle 2,5 – 3 bar (zgodnie z normą PN-EN 12828).

  • Zawory bezpieczeństwa do C.U.W. - te zawory są projektowane z myślą o specyfice układów podgrzewania wody użytkowej i parametrach roboczych bojlera. W systemach C.U.W. ciśnienie może wzrosnąć na skutek podgrzewania wody w zamkniętym zbiorniku, dlatego pełnią kluczową rolę w ochronie przed nadmiernym wzrostem ciśnienia. Zwykle montuje się je w bezpośrednim sąsiedztwie podgrzewacza wody lub bojlera, co zapewnia szybkie i skuteczne działanie w sytuacjach awaryjnych.

Ciśnienie otwarcia: zwykle 6 bar lub więcej (zależnie od producenta i zastosowania).

Różnice między zaworami bezpieczeństwa do C.O. i C.U.W.

Różnice między zaworami bezpieczeństwa do C.O. i C.U.W. są istotne – nie można stosować ich zamiennie, ponieważ pracują w innych warunkach i mają różne wymagania normowe. 

  • Materiał wykonania –  zawory w układach C.U.W. powinny być wykonane z materiałów odpornych na korozję, takich jak mosiądz, aby zapewnić trwałość i bezpieczeństwo w kontakcie z wodą pitną. Natomiast w układach C.O. stosuje się materiały odpowiednie do nieco bardziej wymagających warunków i wyższych temperatur.
  • Ciśnienie otwarcia – zawory bezpieczeństwa projektuje się z uwzględnieniem różnych wartości ciśnienia otwarcia, dopasowanych do specyficznych wymagań danego układu. Układy C.U.W. zazwyczaj pracują pod wyższym ciśnieniem niż systemy C.O., dlatego zawory stosowane w instalacjach wody użytkowej muszą wytrzymywać większe obciążenia.
  • Normy i wymagania - zawory muszą spełniać określone normy, które są zależne od ich przeznaczenia. Przykładowo wymagania bezpieczeństwa dla układów grzewczych będą się różniły od tych obowiązujących w instalacjach sanitarnych. Właśnie z tego powodu producenci muszą uwzględniać specyficzne regulacje i certyfikacje, aby zapewnić zgodność ze standardami.

Jak dobrać zawór bezpieczeństwa do instalacji?

Dobór zaworu bezpieczeństwa zależy od kilku kluczowych parametrów technicznych. Oto, na co powinieneś zwrócić uwagę.

1. Ciśnienie otwarcia zaworu

Powinno być ono zawsze dostosowane do maksymalnego dopuszczalnego ciśnienia roboczego w instalacji. Jakie ciśnienie zaworu bezpieczeństwa wybrać?

  • Dla C.O. – najczęściej będzie to 2,5–3 bar
  • Dla C.U.W. – zwykle przyjmuje się wartość 6–10 bar

2. Przepustowość zaworu (wydajność)

Upewnij się, że wybrany model zaworu pozwala na efektywne odprowadzenie nadmiaru medium. Parametr ten powinien być zgodny z mocą źródła ciepła i objętością instalacji. Jak poprawnie dobrać zawór bezpieczeństwa do pojemności instalacji? Sprawdź zalecenia producenta lub normy projektowe (np. PN-EN 12828).

3. Średnica przyłącza

Dobór średnicy przyłącza zaworu powinien być zgodny z projektem instalacji. Od tego zależy prawidłowe funkcjonowanie całego systemu. Niewłaściwa średnica może prowadzić do obniżenia efektywności systemu. Konsekwencją takiego stanu rzeczy będą problemy z przepływem medium, zwiększone zużycie energii, a w niektórych sytuacjach może skutkować nawet uszkodzeniem poszczególnych elementów instalacji.

4. Dostosowanie do pojemności instalacji

Zawór musi być dobrany do wielkości i pojemności instalacji, dzięki temu będzie skutecznie chronił przed nagłym wzrostem ciśnienia.

5. Zgodność z normami i certyfikacją

Zawór powinien spełniać wymagania norm europejskich (np. CE, PN-EN), dlatego przed zakupem warto sprawdzić zgodność z obowiązującymi przepisami.

Najczęstsze błędy montażowe

Nieprawidłowy montaż lub dobór zaworów bezpieczeństwa może prowadzić do awarii systemu. Oto kilka z najpopularniejszych błędów:

  • montaż zaworu w niewłaściwym miejscu – np. zbyt daleko od źródła ciepła w konsekwencji zawór nie będzie działać prawidłowo;
  • nieprawidłowy dobór ciśnienia otwarcia – zawór nie zadziała w wtedy, kiedy powinien;
  • brak odpływu do kanalizacji w zaworach C.U.W. – konsekwencją tego błędu jest zalanie pomieszczenia, co wiąże się ze sporymi stratami finansowymi; 
  • stosowanie zaworów do C.O. w instalacjach C.U.W. (lub odwrotnie) – grozi nieprawidłowym działaniem zaworu;
  • niewystarczająca przepustowość zaworu – zawór nie odprowadzi nadmiaru medium. Taki błąd może skutkować wzrostem ciśnienia powyżej wartości dopuszczalnych, co zagraża bezpieczeństwu instalacji.

Konserwacja i montaż zaworów bezpieczeństwa również mają znaczenie – zawory powinny być regularnie kontrolowane, a po montażu należy sprawdzić ich szczelność oraz działanie przy testowym przekroczeniu ciśnienia.

Co robić, aby uniknąć problemów z zaworami bezpieczeństwa?

  • Regularnie sprawdzaj stan techniczny zaworów, szczególnie w przypadku starszych instalacji – aspekt ten jest bardzo ważny.
  • Stosuj się do zaleceń producenta w instrukcji instalacji – nie należy niczego pomijać.
  • Pamiętaj, aby wybierać jedynie certyfikowane i sprawdzone produkty — lepiej nie stosować tanich podzespołów o niskiej jakości, zwiększa to ryzyka awarii, a przy tym także może zwiększyć w przyszłości koszty związane z naprawą.

Podsumowanie - jak prawidłowo dobrać i zamontować zawory bezpieczeństwa?

Jakie zawory bezpieczeństwa do instalacji grzewczych sprawdzą się najlepiej? Przede wszystkim te dobrane zgodnie z parametrami pracy instalacji oraz wymogami norm technicznych. Instalator powinien uwzględnić typ instalacji (C.O. lub C.U.W.), ciśnienie robocze, pojemność układu i sposób montażu.

Prawidłowy dobór zaworu bezpieczeństwa gwarantuje większe bezpieczeństwo czy też zmniejsza ryzyko awarii. Jednym słowem wybór zaworów bezpieczeństwa do instalacji powinien być przemyślany i oparty na danych technicznych, a nie tylko na cenie. To jeden z tych elementów, gdzie nie warto oszczędzać – bo bezpieczeństwo instalacji zaczyna się właśnie od dobrze dobranego zaworu.

Potrzebujesz wsparcia lub porady? Szukasz zaworów lub innych akcesoriów? Skontaktuj się z nami lub zapoznaj się z naszymi rekomendacjami dotyczącymi konserwacji oraz montażu. Wspólnie uda nam się zadbać o niezawodną i bezpieczną instalację! 

FAQ – Najpopularniejsze pytania i odpowiedzi

Jakie parametry zaworu bezpieczeństwa są najważniejsze?

Najważniejsze parametry zaworu bezpieczeństwa to: ciśnienie otwarcia, które musi być dostosowane do rodzaju i charakterystyki instalacji (zazwyczaj 2,5–3 bar dla C.O. i 6–10 bar dla C.U.W.), przepustowość zapewniająca skuteczne odprowadzenie medium, średnica przyłącza dopasowana do projektu, a także zgodność z obowiązującymi normami technicznymi (np. PN-EN 12828). Istotne jest również, aby zawór był wykonany z materiałów odpornych na korozję i działanie wysokich temperatur – zwłaszcza w przypadku instalacji mających kontakt z wodą pitną. 

Jak działa zawór bezpieczeństwa w instalacji centralnego ogrzewania?

Zawór bezpieczeństwa w instalacji centralnego ogrzewania działa automatycznie i jego zadaniem jest ochrona układ przed nadmiernym wzrostem ciśnienia. Gdy ciśnienie w instalacji przekroczy ustaloną wartość (najczęściej 2,5–3 bar), zawór otwiera się, a następnie odprowadza nadmiar medium grzewczego (najczęściej wody) na zewnątrz układu. Po ustabilizowaniu ciśnienia zawór zamyka się. W ten sposób instalacja wraca do normalnej pracy.

Jakie są podstawowe różnice między zaworami bezpieczeństwa do C.O. i C.U.W.?

Zawory bezpieczeństwa do C.O. (centralnego ogrzewania) i C.U.W. (ciepłej wody użytkowej) różnią się przede wszystkim zakresem ciśnienia otwarcia, materiałem wykonania, jak również normami technicznymi, które muszą spełniać. Zawory do C.O. zwykle otwierają się przy ciśnieniu 2,5–3 bar i są przystosowane do pracy w wyższych temperaturach. Z kolei zawory do C.U.W. mają ciśnienie otwarcia na poziomie 6–10 bar i powinny być wykonane z materiałów zapewniających bezpieczeństwo w przypadku wody pitnej, np. mosiądzu odpornego na korozję. Nie są one zamienne – każdy typ zaworów bezpieczeństwa musi być dobrany do konkretnego rodzaju instalacji.

 

 

Zobacz inne artykuły branżowe

Obraz
wymiana kotła
Wymiana starego kotła na kondensacyjny – kluczowe aspekty montażowe

Modernizacja źródła ciepła, zwłaszcza przy przejściu na kocioł kondensacyjny, to coś więcej niż tylko wymiana urządzenia. Wymaga spełnienia szeregu warunków technicznych – od hydrauliki po odprowadzanie spalin i kondensatu. W artykule omawiamy najważniejsze aspekty takiej modernizacji.

Czytaj dalej
Obraz
rekuperacja
Na co zwrócić uwagę przy projektowaniu instalacji z rekuperacją?

Prawidłowo zaprojektowany system rekuperacji to podstawa efektywnej wentylacji w budynkach. Odpowiedni projekt nie tylko zapewnia komfort mieszkańcom, ale także wpływa na oszczędności energii oraz wydłuża żywotność całego systemu. Co zatem warto wziąć pod uwagę przy projektowaniu instalacji wentylacji z odzyskiem ciepła? Sprawdźmy!

Czytaj dalej
Obraz
czyszczenie klimatyzacji
Profesjonalne czyszczenie jednostek klimatyzacyjnych – jak zadbać o system HVAC od środka?

Utrzymanie czystości wewnętrznych komponentów systemów HVAC to nie opcjonalny zabieg konserwacyjny, lecz podstawowy warunek utrzymania wysokiej sprawności energetycznej, niezawodności eksploatacyjnej i jakości powietrza w obiekcie. O czym zatem warto pamiętać? Przekonaj się razem z nami.

Czytaj dalej
Obraz
wysokość umywalki
Jak dostosować wysokość montażu umywalki do potrzeb użytkowników?

Odpowiednia wysokość montażu umywalki to podstawa wygodnej i funkcjonalnej łazienki. Wpływa nie tylko na komfort codziennego użytkowania, ale też na estetykę wnętrza i sprawność instalacji. Poznaj zalecenia montażowe, różnice w zależności od typu umywalki i potrzeby różnych użytkowników.

 

 

 

Czytaj dalej
Obraz
kocioł gazowy
Kocioł gazowy do domu 100 m² – jak wybrać odpowiedni model? Poradnik krok po kroku

Dobór kotła gazowego do domu o powierzchni 100 m² to nie tylko kwestia mocy urządzenia, ale też dopasowania go do indywidualnych potrzeb budynku i jego mieszkańców. Choć metraż może sugerować prosty wybór, wiele zależy od jakości izolacji, rodzaju instalacji grzewczej oraz zapotrzebowania na ciepłą wodę. Odpowiednia decyzja to gwarancja komfortu, niższych rachunków i efektywnego wykorzystania energii. Dowiedz się więcej na ten temat!

Czytaj dalej
Obraz
Zehnder wentylacja
Nowoczesna wentylacja z rekuperacją Zehnder – komfort oddychania i energooszczędność w jednym

Współczesne budownictwo coraz częściej stawia na energooszczędne i szczelne konstrukcje, co sprawia, że odpowiedni system wentylacyjny staje się nieodzownym elementem wyposażenia domu. Rozwiązania wentylacyjne Zehnder to technologia, która łączy nowoczesność, wygodę i realne oszczędności. To także sposób na jakościowe powietrze w każdym pomieszczeniu – przez cały rok.

Czytaj dalej

Grupa Hydrosolar

Renomowany lider branży instalacyjnej. Od 30 lat rozwijamy branżę instalacyjną. Zapewniamy profesjonalne i techniczne wsparcie instalatora.

Plik Video